An Chúirt Choiriúil Speisialta

Déileálann an Chúirt Choiriúil Speisialta le dhá chatagóir éagsúla cionta. Tugtar “cionta sceidealaithe” agus “cionta neamhsceidealaithe” ar na cionta seo.

Cionta sceidealaithe

Is liosta cionta iad cionta sceidealaithe arna gcinneadh ag an Rialtas agus atá liostaithe sa reachtaíocht. De réir an dlí, ba chóir na cionta seo a liostáil le haghaidh trialach le héisteacht sa Chúirt Choiriúil Speisialta, mura gcinneann an Stiúrthóir Ionchúiseamh Poiblí an cás a chur chuig na gnáthchúirteanna.

Déantar cionta a ‘sceidealú’ má tá an Rialtas:

“sásta nach bhfuil na gnáthcúirteanna leordhóthanach chun riaradh éifeachtach an cheartais agus caomhnú na síochána agus an ord poiblí a áirithiú i ndáil le cionta d’aon aicme nó cineál áirithe nó faoi aon achtachán áirithe”

• Alt 36(1) den Acht um Chiontaí in Aghaidh an Stáit 1939.

Seo samplaí de chionta sceidealaithe:

• stiúradh ghníomhaíochtaí eagraíochta coiriúla;
• páirt a ghlacadh i gcoireacht eagraithe agus í a éascú; agus
• seilbh arm tine agus pléascán.

Cionta neamhsceidealta

Éistear le cionta neamhsceidealaithe ó am go ham sa Chúirt Choiriúil Speisialta freisin. Féadfaidh an Stiúrthóir Ionchúiseamh Poiblí, nó dlíodóir sinsearach arna tharmligean ag an Stiúrthóir Ionchúiseamh Poiblí, cinneadh a dhéanamh cion neamhsceidealaithe a tharchur chuig an gCúirt Choiriúil Speisialta má chreideann siad nach féidir leis na gnáthchúirteanna déileáil leo go leordhóthanach. Féadfar cásanna a tharchur chuig an gCúirt Choiriúil Speisialta i gcás ina bhfuil baol ann go bhféadfaí imeaglú a dhéanamh ar an ngiúiré.

Seo a leanas samplaí de roinnt cionta neamhsceidealaithe a seoladh chuig an gCúirt Choiriúil Speisialta:

• dúnmharú;
• iarracht ar dhúnmharú; agus
• sciúradh airgid.

Faoin Acht um Chiontaí in Aghaidh an Stáit 1939 (an tAcht), is féidir leis an Stiúrthóir Ionchúiseamh Poiblí (DPP) cás a chur chuig an gCúirt Choiriúil Speisialta le haghaidh trialach

Déantar cur síos san Acht ar ghnéithe éagsúla a bhaineann le cásanna a sheoladh chuig an gCúirt seo nó cinneadh a dhéanamh iad a sheoladh chuici.

Alt 45 den Acht

Deir an t-alt seo gur chóir aon duine a chúisítear i gcion sceidealta faoin Acht a thriail sa Chúirt Choiriúil Speisialta, mura n-ordaíonn an Stiúrthóir Ionchúiseamh Poiblí a mhalairt.

Alt 46

Ceadaíonn an t-alt seo don Stiúrthóir Ionchúiseamh Poiblí cionta neamhsceidealta a chur ar aghaidh lena dtriail chuig an gCúirt Choiriúil Speisialta má chreideann an Stiúrthóir Ionchúiseamh Poiblí go bhfuil na gnáthchúirteanna:

“neamhinniúil chun riaradh éifeachtach an cheartais a áirithiú agus chun síocháin agus ord poiblí a chaomhnú i ndáil le triail an duine sin ar an gcúiseamh sin”.

Alt 47

Ceadaíonn an t-alt seo don Stiúrthóir Ionchúiseamh Poiblí a ordú go dtabharfar duine os comhair na Cúirte Coiriúla Speisialta agus go gcúiseofar é nó í le gcion os a comhair (in ionad an duine a chúiseamh os comhair Cúirte Dúiche).

Céim 1: Seolann na Gardaí comhad chuig an Stiúrthóir Ionchúiseamh Poiblí

Nuair a dhéanann an Garda Síochána (na Gardaí) imscrúdú ar choir, seolann siad comhad chuig an Stiúrthóir Ionchúiseamh Poiblí ina dtugtar sonraí faoin gcoir agus faoin imscrúdú. Is féidir leis na Gardaí a mholadh sa chomhad go dtriailfí an cion sa Chúirt Choiriúil Speisialta Má dhéanann siad amhlaidh, ní mór dóibh tuarascáil mhionsonraithe i scríbhinn a chur isteach ina luaitear an fáth a bhfuil sé sin á dhéanamh acu.

Tugann na Gardaí breac-chuntas ar a gcuid eolais oibríochta agus ar a gcuid faisnéise faoi na nithe seo a leanas:

• cúlra aon duine a mheastar a bheith páirteach (amhrastaigh);
• aon eagraíocht choiriúil nó neamhdhleathach nó aon ghrúpa coireachta eagraithe a gcreidtear go bhfuil baint ag na amhrastaigh leo; agus
• cén fáth a gcreideann na Gardaí go bhféadfadh an eagraíocht nó an grúpa cur isteach ar ghiúiré, dá leanfadh an cás ar aghaidh os comhair na gnáthchúirteanna.

Céim 2: Déanann an Stiúrthóir Ionchúiseamh Poiblí athbhreithniú ar an gcomhad

Nuair a fhaigheann Oifig an Stiúrthóra Ionchúiseamh Poiblí (DPP) moltaí ó na Gardaí chun ionchúiseamh a dhéanamh sa Chúirt Choiriúil Speisialta, déanann líon beag dlíodóirí sinsearacha in Oifig an Stiúrthóir Ionchúiseamh Poiblí athbhreithniú orthu. Áirítear leis sin cásanna a bhaineann le cionta sceidealaithe agus neamhsceidealaithe araon.

Más gá, rachaidh Oifig an Stiúrthóir Ionchúiseamh Poiblí i dteagmháil leis na Gardaí má theastaíonn tuilleadh eolais uathu nó soiléiriú ar aon sonraí.

Céim 3: Cinneann an Stiúrthóir Ionchúiseamh Poiblí cén chúirt ar cheart di an cás a éisteacht

Déantar gach cás aonair a scrúdú agus a mheasúnú de réir a fhíricí agus a chúinsí sonracha de réir an dlí mar atá leagtha amach san Acht um Chiontaí in Aghaidh an Stáit 1939. Ciallaíonn sé seo go gcaithfidh an Stiúrthóir Ionchúiseamh Poiblí cinneadh a dhéanamh an bhfuil na gnáthchúirteanna leordhóthanach chun riaradh éifeachtach an cheartais a chinntiú agus chun síocháin agus ord poiblí a chaomhnú. Cinneann an Stiúrthóir Ionchúiseamh Poiblí, nó dlíodóir sinsearach arna tharmligean ag an Stiúrthóir Ionchúiseamh Poiblí, cibé an gcuirtear cás ar aghaidh chuig an gCúirt Choiriúil Speisialta nó nach gcuirtear.

Cuirtear an chuid is mó de na cionta sceidealta ar aghaidh chun trialach sna gnáthchúirteanna.